Pantun 

De pantuns behoren van oorsprong tot de Maleise poëzie en zijn spreekwoorden of vergelijkingen die bestaan uit verzen van vier regels; de eerste twee regels beschrijven een algemene situatie, de laatste een specifieke situatie, waarin nogal eens de liefde en erotiek een rol spelen. De pantun bouwt op een traditie die ver teruggaat in de tijd, en die naar zeggen zelfs ouder is dan de klassieke Maleise taal. Nog steeds wordt deze dichtvorm gezien als een hoge kunstvorm en een belangrijk onderdeel van de klassieke Maleise literatuur.

Ook in liederen, rituelen, podiumkunsten, op huwelijksfeesten en in allerlei vormen van verhalen vertellen speelt de pantun een belangrijke rol, zeker ook in Indonesië. De aandacht voor deze composities sluit aan bij de hernieuwde belangstelling voor de pantun bij UNESCO, die deze in 2020 in Parijs officieel uitriep tot immaterieel cultureel erfgoed. Unesco concludeerde: de pantun is een prachtig middel voor communicatie en is rijk aan culturele en religieuze waarde.

Paul Seelig

De wereld van de pantun trok ook de aandacht van de veelzijdige Indische componist Paul Seelig (1876–1945). Hij woonde en werkte bijna zijn hele leven in Nederlands-Indië, in Bandung, Java. Reizen deed hij graag; keer op keer stapte hij aan boord van de ocean liners om de wereld te zien en zich als musicus te manifesteren. Op een Duits conservatorium doorkneed in het romantische idioom, en in Indië geïnspireerd door Javaanse gamelan, Komedie Stamboel, Indische krontjong en Maleise pantuns, bouwde hij aan een Indisch oeuvre en ontwikkelde hij zich tot een componist van naam. 

Zijn unieke serie pantuns publiceerde Seelig rond 1930 in twee albums Pantun, opus 46 en 49. De twee Pantun opus 24 dateren uit 1915. Deze in totaal zesentwintig composities in de Maleise taal voor zang en piano zijn juweeltjes van liederen, een fascinerende mix van oost-west muziek. De Pantun opus 49 werden als nieuwe composities van de ‘Aziatische componist Seelig’ met veel succes gepresenteerd op de Wiener Festwochen in juli 1932. Het Soerabaijasch Handelsblad van 14 mei 1932 meldt: ‘De door hem op muziek gezette pantoens kregen beroemdheid tot ver buiten de grenzen van Indië, maakten geweldigen opgang in Amerika, en ook in vrijwel alle landen van Europa en in het bijzonder in de muziekcentra bij uitnemendheid: Duitschland. Frankrijk en Oostenrijk.’

Week van de Koloniale Geschiedenis

De uitvoering van Paul Seeligs pantuns door het ensemble Angin Timur maken deel uit van de Week van de Koloniale Geschiedenis, die van zaterdag 5 tot en met zondag 13 oktober 2024 plaats vindt bij Museum Bronbeek.

Het beeld dat wij van onze koloniale geschiedenis hebben is lang bepaald door de mensen die er de macht hadden. Hun weergave van de koloniale werkelijkheid hield een idylle in stand en liet de harde realiteit buiten beeld. In lezingen en gesprekken proberen we echt en nep in de koloniale beeldvorming te onderscheiden.

Goed om te weten

• De pianorecital vindt plaats in de Sumatrazaal van de Kumpulan.
• Toegang tot de pianorecital is gratis.
• Aanmelden is niet nodig, maar vol=vol
• Ook naar het museum? Koop dan een kaartje bij de receptie.
• Het museum, tehuis en café-restaurant Kumpulan zijn toegankelijk voor rolstoelen en rollators. Hulphonden zijn welkom.